Ποιος ο ρόλος του ΝΑΤΟ στην κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους απο την Τουρκία;
- By defencematters
Μια χώρα μπορεί να επικαλεστεί το άρθρο 5 λόγω παραβιάσεων και περιστατικών αυτου του είδους
Το ΝΑΤΟ μπλέκεται έμμεσα δεδομένου οτι η Τουρκία ειναι μέλος της συμμαχίας οπότε μετα την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους απο την Τουρκία, χώρα μέλος της συμμαχίας το ερώτημα που τέθηκε ηταν ακριβώς τι θα μπορούσε να κάνει το ΝΑΤΟ ή αν θα κάνει οτιδήποτε το ΝΑΤΟ.
Το DefenceMatters ρώτησε τους ειδικούς και αυτοι απάντησαν:
- John R. Deni *, Καθηγητης National Security Studies, Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών
Το ΝΑΤΟ δεν συμμετέχει ενεργά σε αυτό το περιστατικό, τουλάχιστον όχι ακόμα. Η συμμαχία κάλεσε «έκτακτη» συνεδρίαση του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου μετά από αίτημα της Τουρκίας, το οποίο ηταν κατάλληλο στην συγκεκριμένη περίπτωση. Είναι σαφές από τα στοιχεία που υποβλήθηκαν από την Τουρκία ότι η Ρωσία όντως - και για άλλη μια φορά – παραβίασε την τουρκική κυριαρχία, μπήκε σε τουρκικό εναέριο χώρο 10 φορές μέσα σε διάστημα πέντε λεπτών κατά μήκος του συνόρου με τη Συρία.
Αν οι Ρώσοι δεν έχουν την ικανότητα ή / και την προθυμία να αποφύγουν τέτοιες παραβιάσεις - υπενθυμίζω ότι έχουν ήδη ζητήσει συγγνώμη για «σφάλματα πλοήγησης» εντος του τουρκικού εναέριου χώρο – οπότε η Τουρκία είναι απολύτως δικαιολογημένη για την υπεράσπιση του εδάφους και του εναέριου χώρου της.
Το ερώτημα ειναι αν μια χώρα μπορεί να επικαλεστεί το άρθρο 5 λόγω παραβιάσεων και περιστατικών αυτου του είδους, εαν δηλαδή ειναι «επίθεση» εναντίον ενός μέλους; Αυτό είναι ανάλογα με το πώς το βλέπει κανείς και θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, όπως την ποσότητα, τη συχνότητα και το πεδίο εφαρμογής των παραβιάσεων. Μέχρι αυτο το σημείο όμως, ακόμα και η Τουρκία φαίνεται απολύτως δικαιολογημένη, που έκανε αυτο που έκανε, δεν νομίζω ότι αυτο που έχει συμβεί μέχρι σήμερα εχει περάσει τα όρια του άρθρου 5, ή ότι η συμμαχία υα επικαλεστεί το άρθρο 5.
Αντ 'αυτού, η πιο κατάλληλη δράση για τη συμμαχία πολιτικά, ειναι να στεθεί στο πλευρό της Τουρκίας. Η αλληλεγγύη του ΝΑΤΟ για την αντιμετώπιση της ρωσικής επιθετικότητας είναι εξαιρετικά σημαντική, και πρέπει να είναι το επίκεντρο της συμμαχίας προς το παρόν. Εν τω μεταξύ, θα εκπλαγώ αν δω τις δύο πλευρές να κλιμακώνουν την ένταση, τουλάχιστον στρατιωτικά. Και τα δυο κράτη αντιμετωπίζουν μια σειρά από προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας και της εξωτερικής πολιτικής, και θα ήταν παράλογο και για τη Μόσχα αλλα και για την Άγκυρα να φορτωθούν κι άλλα.
Αυτό που είναι ίσως πιο ενδιαφέρον αυτή τη στιγμή είναι το αποτέλεσμα που θα εχει αυτο το περιστατικό στην ΕΕ, απέναντι στην ελάφρυνση των ρωσικών κυρώσεων που επιβλήθηκαν λόγω της Ουκρανικής κρίσης. Υπήρχαν ήδη αναφορές στα ΜΜΕ που δείχνουν ότι η ΕΕ κλίνει προς την ανανέωση των κυρώσεων στο τέλος του χρόνου. Οι επαναλαμβανόμενες ρωσικές παραβιάσεις της τουρκικής κυριαρχίας μπορεί να σκληρύνουν την στάση μερικών στην ΕΕ που θέλουν να διατηρήσουν τις κυρώσεις, παρέχοντας ετσι μια εξισωτική ώθηση σε εκείνους που ήθελαν να χαλαρώσουν τις κυρώσεις στον απόηχο των επιθέσεων του ISIS έναντι του ρωσικού επιβατηγού αεροσκάφους και στο Παρίσι.
* Οι απόψεις αυτές δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες της κυβέρνησης των ΗΠΑ.
- Stanley Sloan, Nonresident Senior Fellow, Atlantic Council of the United States, Visiting Scholar in Political Science Middlebury College, Συγγραφέας του βιβλίου Defense of the West: NATO, the European Union and the Transatlantic Bargain (to be published in 2016)
Αυτό γίνεται τόσο σύντομα μετά από μια νέα εξέλιξη, δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι ορισμένες εκθέσεις είναι παραπλανητικές, οσο αφορά σημαντικές "τεχνικές" λεπτομέρειες. Ένα από αυτά τα στοιχεία είναι ότι, ακόμη και αν η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, τα τουρκικά F-16 που κατέρριψαν το ρωσικό αεροσκάφος δεν έδρασαν ως μέρος της αποστολής του ΝΑΤΟ. Δεν ηταν απο την μονάδα Integrated Command Structure του ΝΑΤΟ, οπότε δεν ήταν χρήση βίας απο το ΝΑΤΟ κατά του ρωσικού αεροπλάνου. Η Ρωσία μπορεί να προσπαθήσει να μετατοπίσει μέρος του βάρους στη συμμαχία, αλλά το ΝΑΤΟ θα πρέπει να το κάνει σαφές ότι το περιστατικό δεν εξελίχθηκε από μια δραστηριότητα του ΝΑΤΟ.
Ακριβώς όπως ο Πρόεδρος Ομπάμα έκανε στην συνέντευξη Τύπου με τον Πρόεδρο Ολάντ, το ΝΑΤΟ έχει ήδη στηρίξει το δικαίωμα της Τουρκίας να υπερασπίσει το έδαφός της, ενάντια στις ξένες εισβολές. Αυτό ισχύει ακόμη και αν ένα ρωσικό αεροσκάφος παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Τουρκίας, ενώ βομβαρδίζει δυνάμεις κατά του Άσαντ στη Συρία, δεν συνιστά "επίθεση" κατά της Τουρκίας και συνεπώς δεν δικαιολογεί την επίκληση του Άρθρου 5, και την διαταγή για την συλλογική άμυνα του ΝΑΤΟ. Το έκτακτο συνέδριο του ΝΑΤΟ στις 24 Νοεμβρίου, που ζήτησε η Τουρκία έληξε, στην πραγματικότητα, με τον Αναπληρωτή Γενικό Γραμματέα Γενς Στόλτενμπεργκ, να καθιστα΄σαφές ότι, ενώ στηρίζει τις ενέργειες της Τουρκίας, πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για να αποφευχθεί η κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ της Τουρκίας και της Ρωσίας.
Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, σε διμερή βάση, πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους να πείσουν τη Ρωσία ότι οι στρατιωτικές δραστηριότητές της στη στήριξη του Προέδρου Άσαντ πρέπει, τουλάχιστον, να μην συγκρούονται με εκείνες του υπο των ΗΠΑ συνασπισμού κατά του Ισλαμικού Κράτους. Πέρα απ’αυτο, οι σύμμαχοι θα πρέπει να συνεχίσουν να προσπαθούν να πείσουν τη Ρωσία να συνεργαστεί για την εξεύρεση μιας πορείας προς μια νέα ηγεσία στη Δαμασκό, ενώ να κατευθύνει τις πολεμικές προσπάθειες της μόνο κατά του Ισλαμικού Κράτους, και όχι σε άλλους αντιπάλους του καθεστώτος Άσαντ. Αυτες ειναι παραχωρήσεις που δεν αναμένονται από τη Ρωσία στο εγγύς μέλλον, αλλά παραμένουν τα επιχειρήματα που οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ θα πρέπει να συνεχίσουν να ζητάνε απο τον Πρόεδρο Πούτιν.
Τέλος, ενώ προσπαθούν να ηρεμήσουν την κατάσταση με τη Μόσχα, οι σύμμαχοι θα πρέπει να είναι σταθεροί επισημαίνοντας ότι το περιστατικό μπορεί να θεωρηθεί ως συνέπεια της προκλητικής δραστηριότητας των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων τα τελευταία χρόνια, χωρίς να αναφερθούμε στην επιθετική της στάση στην Ουκρανία. Η Ρωσία παίζει ένα επικίνδυνο παιχνίδι, και τώρα ίσως θα μάθουμε πότε ο «ριψοκίνδυνος Πούτιν», θα παραδώσει την θέση του στον «ρεαλιστή Πουτιν». Ίσως ο πρόεδρος Ολάντ να μπορεί να χρησιμοποιήσει τις διμερείς συνομιλίες του με τον Πρόεδρο Πούτιν, για να τον μετακινήσει προς αυτή την κατεύθυνση.
- Sean Kay, Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο του Οχάιο Wesleyan
Συνολικά, ο ρόλος του ΝΑΤΟ είναι να υποστηρίξει την αρχή του σεβασμού στον εναέριο χώρο και να κάνει ό, τι μπορεί για να βοηθήσει στην αποκλιμάκωση της κατάστασης. Δεν βλέπω μεγάλη πιθανότητα συμπληρωματικής παρέμβασης του ΝΑΤΟ σε αυτό, αν και η Τουρκία θα μπορούσε να ζητήσει πρόσθετη στήριξη για την αμυντική της θέση, ειδικά κοντά στα σύνορα με τη Συρία. Η Ρωσία έχει δείξει τεράστια ανυεθυνότητα με τα αεροσκάφη της – στα σύνορα, αλλά και σε όλη την Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Δεν ειναι λογικό για μια χώρα που επιθυμεί καλύτερες σχέσεις. Από την άλλη πλευρά, οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ ξέρουν πολύ καλα΄οτι δεν πρόκειται να βρεθεί λύση στο Συριακό χωρίς τους Ρώσους και κάπως πρέπει φτάσουμε σε αυτό το διπλωματικό φινάλε, το "πώς" ειναι το βασικό ερώτημα.
Αλλά η Τουρκία έχει πολύ σοβαρά συμφέροντα στην γρήγορη αποκλιμάκωση της έντασης με την Μόσχα, δεδομένου την εξάρτησή τους από τη Ρωσία στον ενεργειακό τομέα. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ έκανε καλά τη δουλειά του δείχνοντας την υποστήριξη του ΝΑΤΟ όσο αφορά τον εναέριο χώρο, ενώ υπογραμμίζοντας τη σημασία της αποκλιμάκωσης. Η συνάντηση Ολάντ – Πούτιν φέρει το κλειδί στα τέλη της βδομάδας.
